YUMURTALIK KİSTLERİNE DİKKAT!

       Yumurtalıkta ortaya çıkan birçok kist tipinden bazıları kanser olabilir.Yumurtalık (over) fonksiyonu itibarıyla kistler üretebilir. Üreme çağındaki her kadın her ay içinde yumurta hücresini barındıran follikül adı verilen küçük bir kisti geliştirir ve yaklaşık 2 cm çapa erişen bu yapı adet döneminin 14. günü civarında çatlar. Bu yumurtlama dediğimiz bir olaydır ve her ay olagelmektedir. Ancak bazı adet dönemlerinde farklı etkilerle söz konusu folliküller aşırı büyüyebilir ya da kist içerisine çatlama sonrası aşırı kan dolabilir. Bu şekilde oluşmuş kistler 8 cm çapa dek ulaşabilirler ve fonksiyonel kist olarak değerlendirilirler. Bir ya da iki adet dönemi beklemekle kendiliğinden ortadan kalkarlar. Bu tip kistlerin varlığı durumunda acele cerrahi kararı vermek gereksiz operasyonlara yol açmaktadır.

       Ancak fonksiyonel kistler dışında da overde birçok kistik tümörler ortaya çıkmaktadır. Bunların bir kısmı iyi huylu (benign) bir kısmı da kötü huylu (malign) olabilir.Bu tip kistlerin ayırıcı tanısında ultrason özellikle vajinal yoldan yapılan ultrason çok değerlidir. Kistin büyüklüğü, kist içi özellikleri (septum, papiller oluşum, solid alan) hastanın klinik bulguları (yaş, geçirilmiş jinekolojik operasyon ve hastalıklar, menopozal durum gibi) ile birlikte değerlendirilmelidir.

       Bazı tümör belirteçleri sık kullanılmaktadır. Bunlardan CA 125 denen over kanserlerinde yüksek oranda pozitif olan markerdan oldukça yararlanılır. Ancak bu markerın birçok iyi huylu durumda ( adet dönemi, gebelik, iltihaplar, endometriosis, myom) pozitif olması tanıda yararını düşürmektedir. Ancak menopoz sonrası kadınlarda daha değerlidir.

       Over kistleri durumunda ne zaman cerrahiye başvurulacağı oldukça önemlidir. Fonksiyonel over kistlerinde 6-8 haftalık gözlem altında beklenmesi en uygunudur. Eğer kist bu süre içerisinde kaybolmamış ya da nitelik değiştirmemişse cerrahiyle alınmalıdır. Ancak tümör özellikle kanser kuşkusu durumunda daha dikkatli olunmalıdır. Cerrahi öncesi değerlendirmelerle doğru tanı ancak %80 civarında başarılıdır. Dolayısıyla böyle durumlarda kanser olasılığı bütünüyle ekarte edilememiştir.

       Kanser kuşkusuyla operasyona başlarken önce kist çıkarılır ve frozen (ön mikroskopik inceleme) incelemeye gönderilir. Patoloji departmanlarında çalışan jinekopatoloji konusunda deneyimli hekimlerle birlikte çalışıldığında doğru frozen sonuç olasılığı artar. Malign (kötü huylu) raporu geldiğinde ameliyatın yapısı ve şekli değişir. Bu durumda hastanın hayatı önem kazanır ve hastalığın mikroskopik olarak nerelere kadar yayıldığını belirleyebilmek üzere karın içerisinden ve periton üzerinden her kuşkulu alandan biopsi amaçlı birçok örnek alınır. Bu işlemlerin içerisinde büyük damarlar çevresindeki lenf nodlarının temizlenmesi, omentumun ve apendiksin çıkarılması gerekir. Ayrıca periton üzerinden birçok alandan rastgele biopsi alınır.Cerrahi evreleme denilen bu ameliyat jinekolojik onkoloji uzmanlarınca yapılabilmektedir. Bu yüzden böyle kuşkulu durumlarda cerrahi ya bu uzmanlarca yapılmalı ya da ameliyathahede hazır bulunmalıdır.Cerrahi evreleme yapılmadan ameliyatın sonlandırılması sonraki tedavi başarısızlığını etkileyen en önemli faktördür. Bu yüzden cerrahi evreleme yapılmadan sonlandırılan over kanserlerinde tanı konulur konulmaz en kısa zamanda hasta yeniden ameliyata alınarak gerekli evreleme işlemi yapılmalıdır.

       Aşikar ileri evrede ise cerrahinin kapsamı çok genişlemektedir. Bu durumda hastalık karın içerisinde büyük kitleler halinde yayılmış durumdadır. Ne yazık ki over kanserlerinin yaklaşık üçte ikisi bu evrede teşhis edilebilmektedir. Bu durumda karın içerisindeki bütün tümör çıkarılmaya çalışılır. Bu amaçla rahim ve yumurtalıkların alınması yanısıra gerekirse bir kısım barsak çıkarılması, dalak çıkarılması hatta bir kısım karaciğerin alınmasına bile müracaat edilmelidir. Ameliyat bitiminde en büyük tümör çapı 1 cm nin altına düşürülmeye çalışılır. Jinekolojik onkoloji deneyimi olan cerrahlarca bu  yüksek oranlarda başarılabilmektedir. Over kanserleri kemoterapiye çok duyarlı tümörlerdir. Cerrahi sonrası residü tümör ne kadar azsa kemoterapi başarısı o kadar yüksek olmaktadır. Bu yüzden bu hastaların cerrahi ve kemoterapisini gelişmiş ülkelerdeki (ABD, AB ülkeleri) gibi birlikte yürütebilecek bir ekip tarafından yapılması hastanın tedavi başarısını etkileyen en önemli faktördür.